vrijdag 24 december 2010

El caganer


Wel heel catalaans zijn de caganers of "kakkers"in de kerststal.Waarschijnlijk al uit de 16de eeuw stammende simbooltjes voor vruchtbaarheid.Zo was het een eer om een hoop te draaien op het land om zo de vruchtbaarheid ervan te stimuleren,als teken van wedergeboorte.Rond de kersttijd verschijnen zo de kakkertjes in hun originele vorm met zijn barretina en de broek op de knieen maar alle beroemdheden en politieke hoofden worden zo als caganer rond de kerststal gezet.
.

donderdag 23 december 2010

El gordo de Navidad


Niet speciaal catalaans maar de catalanen zijn wel heel actief in het meedoen aan de "Gordo de Navidad" Dit jaar viel dan ook de hoofdprijs in Barcelona en ook veel van de kleinere prijzen vielen in Catalonie.In deze link een diaserie met alles over de spaanse kerstloterij:diaserie over "El gordo de navidad"

zaterdag 18 december 2010

"Tió de Nadal"


Een tió in catalaans is een stuk brandhout en "el tió de nadal" een kersttraditie in catalonie.Het stuk brandhout dat in de loop van de jaren steeds meer een wezenlijk uiterlijk heeft gekregen met een gezicht en 2 paaltjes als pootjes aan de voorkant en op zijn hoofd een "barretina-catalaanse muts in zwart rood" draagt wordt oficieel vanaf 8 december(onbevlekte ontvangenis van Maria) in huis gehaald,maar vaak gewooon net voor kerst.Hij wordt vervolgens vertroeteld met een dekentje tegen de kou en dagelijkse hapjes van groenterestjes,fruit en ander dingetjes die makkelijk voor handen liggen(tegenwoordig ook vaak chocola).Tot de kerstavond of soms de kerstdag maakt zo de Tió een deel van de familie uit.Dan breekt het grote moment aan dat de Tió gaat "kakken" oficieel moet hij daarvoor eerst aangestoken worden maar vaak wordt dat deel uit practische overwegingen gewoon weggelaten.De manier om de Tió aan het kakken te krijgen is hem klappen op zijn stam te geven met een stok.De cadeautjes die uitgekakt worden zijn kleine dingen zoals turrón(spaans nogat),snoepjes,chocola,vijgen,champagne etc want de grote cadeaus komen met de 3 koningen op 6 januari.Om te laten zien dat de Tió uitgekakt is en er geen cadeautjes meer volgen kakt hij een zoute haring,een ui, een knoflook of hij "plast op de grond".
Tijdens het ritueel wordt een eenvoudig liedje gezongen(moment dat de volwassenen de cadeaus onder de deken stoppen).
Caga tió -kak maar tió
ametlles i torró -amandelen en turron
no caguis arangades -kak geen haringen
que són massa salades -die zijn veel te zout
caga torrons -kak maar turron
que són més bons -want die zijn veel lekerder
Caga tió -kak maar tió
ametlles i torró -amandelen en turrón
si no vols cagar -en als je niet wil kakken
et donaré un cop de bastó -dan krijg je een klap met de stok
Caga tió!

donderdag 3 juni 2010

mei boomfeest


Meiboomfeest of in catalaans festa de l'abre de Maig is een feest dat een beetje in een vergeethoekje is geraakt maar vroeger heel veel gevierd is.Op het plein, voor een kerk of een andere belangrijke plek in het dorp wordt een boomstam aangesleept,over het algemeen de hoogste in de omgeving een pijnboom, een populier , een iep of andere hoge boomsoort.De boom wordt van zijtakken ontdaan en alleen de top blijft of krijgt soms ook een bloemen versiering.Rondom deze boom worden dansfeesten gehouden de"Rodons",een soort Sardanas en er wordt bij gezongen en bloemen worden uitgedeeld.Het was een algemeen geviert feest,waarbij ook een beetje competitie tussen verschillende dorpen als simbool voor kracht, onsterfelijkheid en vruchtbaarheid.Tegenwoordig zijn er nog dorpen in berggebieden waar het feest nog steeds gevierd wordt

spreekwoord mei


"Si es cases el mes de maig,ben segur que manàra més la dona que tú" dat wil zeggen Als je in mei trouwt dan kan je er zeker van zijn dat de vrouw de baas is.

dinsdag 25 mei 2010

La generalitat de catalunya


Dankzij de spaanse grondwet heeft catalonie recht op een eigen regering.La Generalitat de Catalunya (generaliteit van catalonie).Dat is al sinds de middeleeuwen toen het Catalonie -Aragon betrof.De generalitat bestaat grofweg uit drie onderdelen,het parlement 135 zetels die elke vier jaar wordt gekozen door het volk.Deze controleerd de politieke acties, keurt de voorstellen en wetten en is het wetgevend orgaan.De president ,de hoogste vertegenwoordiger die gekozen wordt door het parlement en benoemd wordt door de koning van Spanje.De uitvoerende raad (consell executiu o govern) wordt net als de president uit het parlement gekozen en is verantwoordelijk voor de administratie en zorgt dat het programma en de regels worden uitgevoerd.Daar buiten bestaan nog informerende en raadgevende onderdelen zoals el síndic de greuges,een soort ombudsman.Deze worden elke 5 jaar door het parlament gekozen.Er is ook een fiscale ,een audio-visuele en de buitenlandse vertegenwoordiging.Op dit moment sinds 2006 is de socialist José Montilla Aguilera de president tot de verkiezingen dit jaar.De president heeft recht op de presidentswoning "casa dels canonges"in het antieke gedeelte van Barcelona.Canonges (wat ook veldsla betekend) vanwege de religieuse orde die oorspronkelijk het huis bewoonde is op korte afstand van het "palau de la generalitat" het paleis uit de middeleeuwen waar het parlement gehu

woensdag 19 mei 2010

Castellers de Vilafranca- 3 de 10 amb folre i manilles

torens van mensen -els castellers


Een geweldige originele en leuke traditie in catalonie en vroeger in veel andere delen van de wereld waar de traditie verloren is gegaan is wel de castellers of menselijke torens.Mannen,vrouwen,kinderen iedereen doet mee en het is gebaseerd op feilloos samenwerken.In kringen worden met veel tactiek de verscillende etages opgebouwd.Het begint met de"pinya" de basis van de toren waar de meesten een sterke basis vormen.Dan volgt de"tronc",het zichtbare deel van het "castell"verschillende lagen afhankelijk van de hoogte waarvan de laatste twee de "dossos" de basis vormen voor de "acotxador"meestal de kleinste van de groep.Om de "tronc", de "folre" en de "manilles" om deze met alle kracht bij elkaar te houden.Tot slot als de "anxaneta"de allerlaatste de armen in de lucht heeft gestoken "aleta" wordt het "castell" als volbracht verklaard.Het record staat op 10 etages hoog en het is ondanks de veiligheids normen dus ook niet ongevaarlijk .

http://www.elperiodico.cat/ca/noticias/societat/guia-per-seguir-concurs-casteller-2220138 hier een interactieve tekening van casteller ,beweeg de cursor over de teksten links met de verschillende namen en de tekening laat zien hoe de casteller er uit ziet.

maandag 17 mei 2010

Het catalaanse volkslied-"Els segadors"

De muziek van het catalaanse volkslied(officieel sinds 1993) komt uit 1892 en in 1899 is de tekst geschreven door Emili Guanyavents maar gaat over de opstand van catalaanse maaiers tegen de spaanse functionarissen tussen 1640 en 1652 onder de spaanse koning Filip IV.In heel catalonie te horen op 11 september de nationale dag van catalonie.
Els segadors ----de maaiers youtube filmpje met tekst in catalaans
Catalunya, triomfant, ----Catalunia overwint
tornará a ser rica i plena! ------wordt weer rijk en groots
Endarrera aquesta gent -----drijft dit volk terug
tan ufana i tan suberba! ----de opscheppers en arroganten

Bon cop de falç! --een goede klap met de zeis
Bon cop de falç!Defensors de la terra! ----- een goede klap met de sikkel!Verdedigers van het land
Bon cop de falç! ----een goede klap met de sikkel

Ara es hora ,segadors! ----Het is het moment,maaiers
ara és hora d'estar alerta! ---Het is het moment om klaar te staan
Per quan vingui un altre juny ----Om als het weer juni wordt
esmolem ben les eines ----het gereedschap goed heel goed te slijpen

(tornada)--nog een keer

Que tremboli l'enemic -----Dat de vijand trilt
en veient la nostra ensenya: ----wanneer ze ons vaandel zien
com fem caure espigues d'or; ----als het doen vallen van het gouden graan
quan convé seguem cadenes! Als het nodig is maaien we kettingen!

(tornada) --nog een keer


zondag 9 mei 2010

inleiding over de catalaanse taal

Het catalaans is de oficiele taal van Catalonie,al zijn velen er na 2 of 3 weken vakantie nog niet achtergekomen want iedereen spreekt ook spaans.Door de grote groei in het toerisme in de jaren 60/70, zijn veel niet catalaanse spanjaarden aan de kustplaatsen komen werken wat het voor een toerist nog moeilijker maakt om een indruk van "de catalaan" te krijgen.Kinderen krijgen op school alle vakken in het catalaans, behalve "castillano" of terwijl spaans.Het catalaans is net als het spaans een romaanse taal dat in de middeleeuwen uit het latijn is ontstaan .Het catalaans sprekende gebied heeft zo´n 13,5 miljoen inwoners(dat maakt wel een klein verschil met ons friesland),waarvan 9 miljoen de taal beheerst en 11 miljoen het begrijpt.De catalaanse regering doet zijn uiterste best om het aantal van 2 1/2 miljoen die het nog niet spreekt en begrijpt door middel van gratis cursussen te verlagen.Tijdens de burgeroorlog (1936-1939), wordt catalaans spreken ,door generaal Franco verboden en nog jaren na zijn dood in 1975,is het ondewijs in catalonie in het Spaans.Na deze periode wordt er door de catalaanse bevolking hard geknokt om het catalaans terug te krijgen op de scholen, en in de maatschapij in het algemeen.Pas in 1983 wordt wettelijk de catalaanse taal als de taal van catalonie verklaard.Er is vaak onbegrip bij de spaanse "immigranten" en anderen die zich makkelijker uitdrukken in het spaans,en soms zorgt het ook voor onenigheden.

zaterdag 8 mei 2010

Reden voor een blog

De reden om aan een blog over Catalonie te beginnen komt voort uit het begrip van het gevoel voor onmacht van de catalaanse bevolking hun eigen identiteit naar buiten te brengen.Catalonie is Spanje,want doorgaan als onafhankelijkheidstrijder wil ik niet ,maar is geen gebied van flamencojurken en stierenvechters(zonder de liefhebbers daarvan af te vallen).Catalonie heeft een eigen geshiedenis,andere tradities en is meer dan primitieve zuipfestijnen aan de Costa Brava.De reden om met het schrijven te beginnen is niet mijn schrijftalent(hoe was het ook al weer?),maar het willen vertellen wat Catalonie volgens mij werkelijk is.Het gaat veel over overeenkomsten,want de catalaan is niet zo heel anders als de nederlander maar natuurlijk ook over de verschillen wat het leuk maakt om er over te vertellen.