zaterdag 1 april 2017

Sant Jordi de dag van het boek en de roos

Sant Jordi is in Catalonië wel een van de belangrijkste en feestelijkste dagen. Op 23 april,de sterfdag van de legendarische heilige, kan je overal rozenverkopers en boekenstalletjes vinden en zijn er een hoop activiteiten rond het boek,de roos maar ook andere Catalaanse tradities,Sint Joris of sint Sjors is de Nederlandse vertaling voor Sant Jordi is de beschermheilige van Catalonië maar wordt soms onterecht door Catalanen uniek aan Catalonië verbonden maar is natuurlijk op meerdere plekken een belangrijke heilige zoals in Engeland. Sint Joris is een zo goed als zeker verzonnen heilige symbool voor heldhaftigheid, daarom is hij niet afgebeeld zoals velen sinten met een gebed maar met zwaard of lans als een ridder. De legende heeft zijn oorsprong uit de Griekse mythologie en al heeft hij zo goed als zeker niet bestaan zou hij geboren zijn rond 275 en gestorven in 303.

De legende die vooral in Catalonië in allerlei vormen wordt verteld is dat Sint Jordi de draak overwint die het dorp Montblanc (Taragonna) in zijn macht heeft door twee keer per dag een schaap te eisen als offer. Nadat alle schapen op zijn de kinderen van het dorp aan de beurt, en op een een dag is zelfs de prinses aan de beurt.De koning bied de helft van zijn goud en de helft van zijn rijk aan de gene die haar er van bevrijd maar het volk reageerde niet .De prinses op haar weg naar haar lot komt Sint Jordi tegen en hij gaat ondanks haar protest met haar mee naar de draak en steekt hem met zijn lans dood. Het draken bloed dat uit de draak op de grond vloeit laat op de plek een roos bloeien.

In 1436 werd er voor het eerst een voorstel gedaan om Sint Jordi te vieren in Catalonië,een feestdag verbonden aan liefde ,vrijheid en vaderland. In middeleeuwse geschriften is terug te vinden dat het gevierd werd met ridderspelen en kerktradities,poëzie, beeldhouwwerk en rozen. Pas in 1923 als het rozenfeest samenvalt met de dag van het boek vanwege het vieren van de sterfdag van Miguel de Cervantes Saavedra (schrijver van Don Quichot) wordt Sint Jordi verbonden aan het feest van de roos en het boek zoals vandaag de dag een van de mooiste feesten van Catalonië wordt gevierd, een mix van nationale boeken-dag en Valentijnsdag.
Aan je geliefde koop je een roos (vrouwen) een boek (mannen) hoewel steeds vaker allebei  en niet alleen aan geliefden maar ook aan vrienden, collega's , klanten enzovoort.





maandag 6 juli 2015

Cava of Champagne

Cava, is net als champagne een mousserende wijn . Mousserende wijnen werden in de tijd van de Romeinen al bereid en vesrpreid over verschillende landen van Europa. Champagne werd een beroemde versie en lang noemde men de Catalaanse Cava een Spaanse champagne. Met de toetreding van Spanje tot de EEG in 1985 was één van de afspraken dat er geen verwarringen mochten bestaan over nominaties uit de streek en mocht het geen Spaanse champagne meer genoemd worden.
Er is een goede reden de twee niet te verwarren want technisch gezien bestaat er wel degelijk een verschil.
Officieel wordt cava voornamelijk gemaakt van de druivensoorten -xarelo, parellada en macabeo en champagne van chardonnay, pinot noir en pinot meunier  ,al bestaat daar een enkele uitzondering op. Champagne wordt bereid met blauwe druiven, op de "blanc de blancs" na die alleen van chardonnay wordt bereid.
De bereiding met uitsluitend witte druif maakt de cava minder zuur en ook het klimaat rond Reims van de Champagne,regenachtig en minder zonnig maakt de sap zuurder en alcoholgraad lager waardoor in de rijping van champagne moet worden "gechaptaliseerd" , dat wil zeggen : suiker worden toegevoegt om de alcoholgraad omhoog te brengen.
Een ander verschil is dat champagne een mix van verschillende oogsten gebruikt worden en als er één goede bij zit wordt er "millesimé" toegepast ,en het jaar van deze oogst wordt dan gebruikt.Bij Cava komt alle most  uit de zelfde oogst .
Oficieel was het Josep Raventós in 1872 de grondlegger van de Cava op het landgoed Codorniu in San Sadurní de Noya , provincie Alt Penedés. 

De cava kan men herkennen aan de ster op de kurk en wordt onderverdeeld in klasse gebaseerd op e toegevoegde suikers.

Brut nature: zonder toevoeging van suiker
Extra brut: niet meer dan 6 gram per liter
Brut: 6 tot 15 gram per liter
Extra seco: 12 tot 20 gram per liter
Seco: 17 tot 35 gram per liter
Semi-seco: 33 tot 50 gram per liter

Dulce: meer dan 50 gram per liter
 en op rijping
Joven van 9 tot 15 maanden
Reserva van 15 tot 30 maanden

Gran reserva meer dan 30 maanden 
De typische plaatjes op de kurken van de cava "chapas" is een verzamelobject en er bestaan verenigingen en ruilbeursen exclusief voor deze hobby


zondag 24 augustus 2014

el peixater -de visboer

Op deze afbeelding kan je de meest voorkomende comerciele vis met de catalaanse en nederlandse naam vinden.

vrijdag 6 september 2013

Je bent een "Guiri " (gierie met franse g de garçon)

Deze volksmond aanduiding voor alles wat toerist is, niet de taal spreekt ,en vooral uit het noorden en de USA komt geeft nog al wat discussie als het over de oorsprong ervan gaat.Aan de ene kant denkt men aan de Baskische benaming voor "Christinos",en stamt uit de eerste Carlisten-oorlog. Een burgeroorlog tussen 1833 en 1839 waar het woord guiri ook wel teruggevonden is in een tekst om liberalen aan te duiden.Ook zijn er die beweren dat het van het Turkse woord voor toerist of ontrouwe "guiur" afkomt.Veel die het woord vandaag de dag gebruiken,en dat zijn er heel veel weten niets van de afkomst en dat maakt ook niet veel uit voor de betekenis.Na 25 jaar in Catalonië woonachtig te zijn en in een toeristengebied te wonen wordt ik nog regelmatig met "het zijn" of het "niet zijn" geconfronteerd.Belangrijker dan de oorsprong van het woord is de toon waarop het uitgesproken wordt. Guiri kan van bijna liefkozend tot aan zwaar beledigend gebruikt worden en het moeilijkste is de intentie van het woord te kunnen herkennen.Er zijn dingen die uitgesproken "Guiri" zijn waaronder Mexicaanse strohoeden,witte Lloret-hoedjes,sandalen met sokken,flessen Sangria kopen,en noem maar op.De tweede graad en grootste groep kenmerkt zich door door de zon rood gekleurd ,niet verstaan,fastfood ,en anders gekleed gaan dan wat de Spaanse mode aangeeft.Al is het vaak niet onvriendelijk en zelfs een aanduiding voor "graag geziene toerist" is het woord wel geknoopt aan vooroordelen en is het een manier om de "guiries"op één hoopje te gooien. Guiries willen alleen zon ,drinken en slecht eten en daar vooral goed voor betalen bedoel ik daar dan mee. Jammer omdat hierdoor vaak tradities en streekproducten verwaarloosd en verdwenen zijn om plaats te maken voor guirie rotzooi en een afstandelijke behandeling.Spanje zou beslist nog populairder zijn zonder deze vooroordelen en met meer zelfvertrouwen in eigen product.

zaterdag 17 augustus 2013

Salsafí (haverwortel) een specialiteit uit de regio "La Selva"


Salsafí is een product , typisch is voor de regio La Selva maar is zelfs in Nederland en België niet helemaal onbekend.Paarse morgenster,boksbaard,haverwortel,armeluisasperge,witte schorseneren,oesterplant,boksbaard en keukenmeidenverdriet zijn namen voor de knolachtige groente die van oorsprong uit het mediterraanse gebied en speciaal uit de omgeving van "La Selva" komt.Zowel de wortel,die een sap uitscheidt dat aan oesters doet denken als de bladeren die zowel rauw als gekookt gegeten kunnen worden, worden gebruikt.De plant wordt van maart tot mei geplant en van oktober tot februari geoogst.Al is de plant meerjarig kan hij alleen het eerste jaar worden geoogst want daarna wordt de wortel houterig.De bereiding is ,zoals de naam keukenmeidenverdriet al zegt niet eenvoudig en moet vanwege het plakkerige sap onder water worden geschild. In de 16d eeuw werd de knol ook in midden Europa verbouwt maar werd door de komst van de grote schorseneer helemaal verdrongen.Ook in de volksgeneeskunde is de plant bekend en beschreven door Nicholas Culpeper rond 1630 als lever en galblaas opwekkend en tuberculose genezend.In de regio van "La Selva" een gastronomisch hoogstandje,het is niet makkelijk klaar te maken,vanwege het moeilijke schoonmaken en de lange kooktijd,maar na de klus is de beloning  dan ook groot.In de regio is er een culinaire route waar meer dan 20 restaurants bij zijn aangesloten en waar je variaties van recepten met de wortel kan proberen en ook bestaan er kant en klaar producten waarin de wortel is verwerkt.De smaak is speciaal ,maar de wortel is ook gezond en rijk aan vitamines en mineralen(vitamine E,B1 en B2 ijzer,fosfor en calcium)

zaterdag 10 augustus 2013

Almorratxas - typisch glaswerk uit Catalonië.

Almorratxas of ook Morratxas zijn een soort kruikjes meestal van glas maar soms ook van aardewerk en soms zelfs van metaal.In glas doet het een beetje aan een olieflesje denken met fijne tuitjes die uit het buikje naar boven uitsteken.Oorspronkelijk gebruikt als parfumflesje en ze zijn vaak versierd met linten en glasslierten ,krullen,en piekjes soms in blauw of groen glas. Over het algemeen is het een buikvormig vaasje met vier smalle tuitjes die er aan de bovenkant uitsteken .Een perfecte vorm om geurend water of parfum zijn geur met mate en constant vrij te laten en werd gebruikt bij dansen om vervolgens de parfum over de omstanders of deelnemers te sprenkelen,in sommige gevallen werd het kruikje aan het eind kapot gegooid.(Almorratxadans Lloret de Mar en Gironella) De almorratxa is een object kenmerkend voor volksdansen in Catalonië uit de 16de 18de eeuw en nog te zien in enkele traditionele feesten aan de Maresme en Costa Brava maar is ook in het binnenland bij verschillende volksdansen te zien ( wiki catalaans over dansen met almorratxas).


Almorratxa in het museum del mar in Lloret de Mar

maandag 29 april 2013

La Gralla, een Catalaans muziekinstrument

Dit houten blaasinstrument is heel typisch voor Catalonië.Het ongeveer 30/35 centimeter lange houten koonvormig instrumentje dat deel uitmaakt van de grote groep   van de Sachs-Hornbostels en is een rietblazer.Soortgelijke instrumentjes zijn over de hele wereld te vinden en doet vermoeden dat het heel oud is.Populair is het instrument in de eeuw XIX ook wel de gouden eeuw van de castellers(zie artikel van mijn blog) en grallas genoemd.Vanaf de eerste wereldoorlog raakt de gralla wat in het catalaans ook het woord voor kraai is in de verghetelhoek vanwege de komst van nieuwe moderne instrumenten.Tegenwoordig wordter van alles aan gedaan om dit instrumentje weer terug te brengen in de Catalaanse cultuur,Ze zijn onder te verdelen in 2 groepen,grallas secas(droge) zijn de meest primitieve ,met 7 vingergaten met een droog hard geluid en de gralla dolça (zoete) die een stuk meer ontwikkeld is ,meer gaten en metalen ringen aan het eind die het geluid fijner maken.